Adel in Utrecht

De meeste mensen verbinden adel vooral met het platteland, met een leven op stand op kastelen en buitenplaatsen. Zomers zal dat een aangenaam leven zijn geweest, maar in de winter kozen veel edellieden voor een verblijf in de stad. Veel grotere steden in de Noordelijke Nederlanden – vooral de gewestelijke hoofdsteden – kenden al in de late middeleeuwen representatieve adellijke stadshuizen, vaak op grote erven aan aan de rand van de binnenstad. Dat geldt heel sterk voor de stad Utrecht, waar de adel uit het Sticht, maar ook uit het Gelderse rivierengebied en Holland, monumentale stadshuizen bezat. Vooral de Drift, het Janskerkhof en de Nieuwe Gracht waren in trek – zo zeer zelfs dat men zelfs van een Utrechts ‘adelskwartier’ zou kunnen spreken. De huizen waren hier zo imposant en representatief dat ze tijdens de besprekingen voor de Vrede van Utrecht (1713) onderdak konden bieden aan belangrijke buitenlandse onderhandelaars.

Het bestuur van de Werkgroep Adelsgeschiedenis nodigt u van harte uit voor een zomeravondwandeling door het Utrechtse adelskwartier op dinsdagavond 18 juni vanaf 19.00 uur. De wandeling voert langs de Plompentorengracht, Drift, Janskerkhof, Nieuwegracht en eindigt bij de imposante Fundatie van Renswoude aan het einde van de Lange Nieuwstraat. Onderweg vertelt bouwhistoricus Ben Olde Meierink verhalen over zichtbare en verborgen herinneringen aan de aanwezigheid van de adel in Utrecht. 

Startpunt

We verzamelen ons op de binnenplaats van het voormalige paleis van Lodewijk Napoleon, de huidige universiteitsbibliotheek (locatie binnenstad). De universiteitsbibliotheek bevindt zich aan de Drift 27 maar de binnenplaats is direct toegankelijk via de Wittevrouwenstraat (zie: Google maps). De rondleiding zal ongeveer rond 21:30 uur worden beëindigd.

Aanmelding

U kunt zich niet langer aanmelden voor deze excursie.

Deelnamekosten

De kosten voor deelname bedragen € 10,-. Donateurs van de Werkgroep Adelsgeschiedenis betalen € 7,50. U ontvangt meer informatie over de betaling wanneer uw aanmelding wordt bevestigd.

Op vrijdag 25 augustus a.s. brengen wij een bezoek aan Gronin­gen. De Zuiderbegraafplaats uit 1827 in Groningen, sober van aanleg, maar rangen en standen zijn duidelijk zichtbaar door de klassenindeling. De adellijke grafmonu­men­ten kenmerken zich door ingetogen deftigheid en het gebruik van familiewapens. Op deze begraafplaats zijn vele graven te vinden van bekende adellijke Groninger geslachten als Lewe, Quintus, Gockinga, Wichers en Alberda, maar ook van ‘importadel’ uit andere provincies als Trip, Feith en Van Swinderen. Tijdens deze rondleiding door onze oud-secretaris John Töpfer ziet u rijke voorbeelden van heraldiek  en hoort u verhalen over een vrijgekochte slavin, een koppige domi­nee, een nijvere rijksarchivaris, een twaalfjarige freule die een vers voor de Koning voordroeg, een oorlogsheld uit 1832 en een gene­reus echtpaar dat hun bezit aan het Groninger Museum naliet.

Aansluitend brengen wij een bezoek aan de tentoonstelling Rijk in Groningen – Borgen en stadspaleizen 1600-1800 in het Groninger Museum. In 1961 organiseerde het Groninger Museum de legendarische tentoonstelling Oude luister van het Groningerland, geheel gewijd aan borgen en adel in de Ommelanden. Na ruim een halve eeuw was het de hoogste tijd voor een reprise. De meeste borgen en stadshuizen van de Groninger adel van het Ancien Régime zijn verdwenen, maar in museumcollecties en particulier bezit zijn nog vele schilderijen, bouwfragmenten en huisraad bewaard gebleven die voor deze gelegenheid samengebracht zijn.

Programma en aanmelding

De excursie vangt aan bij de ingang van de Zuiderbegraafplaats aan de Hereweg (op loopafstand van het Centraal Station) om 13.00 uur. Na de rondleiding door John Töpfer wandelen wij naar het Groninger Museum, waar wij thee gebruiken en na korte inleidingen door Egge Knol en Redmer Alma tot 17.00 uur de tentoonstelling zullen bezoeken onder deskundige begeleiding van de samensteller dr. Egge Knol.

De kosten van deze excursie bedragen € 15,–. Het aantal deelnemers voor deze excursie is beperkt en daarom wordt u aangeraden om zich met spoed aan te melden om teleurstelling te voorkomen. Uw aanmelding graag uitsluitend per e-mail aan onze penningmeester Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en door overmaking van het verschuldigde bedrag op rekening NL 30 INGB 0006560463 t.n.v. Werkgroep Adelsgeschiedenis te Zwolle o.v.v. ‘Excursie Groningen 2017’.